5 điều nên biết về viêm VA ở trẻ

Viêm VA ở trẻ thường xảy ra khi thời tiết thay đổi, khi hệ miễn dịch bị suy yếu. Bệnh hay tái phát và có thể gây biến chứng như viêm tai giữa, viêm mũi xoang, viêm phế quản, gây tắc nghẽn đường thở kéo dài ảnh hưởng đến sự phát triển sọ mặt của trẻ.

VA (Végétations Adénoides) là một khối lympho nằm ở nóc vòm, thuộc vòng bạch huyết Waldeyer của họng, mà bình thường mọi em bé đều có. Bình thường, viêm VA không biến chứng ở trẻ em là quá trình có lợi cho cơ thể vì giúp cho cơ thể hình thành sự miễn dịch cần thiết, chúng chỉ trở thành bệnh lý khi tái phát thường xuyên hoặc có biến chứng. Khi tổ chức này bị viêm và quá phát thì nó biến thành những khối to gọi là viêm VA (hay còn gọi là viêm sùi vòm, viêm họng mũi, viêm amiđan vòm) có thể che lấp mũi sau.

VA khi bị viêm có thể gây tắc nghẽn đường thở

1. Nguyên nhân của viêm VA ở trẻ

Viêm nhiễm

• Do bị lạnh, các vi khuẩn và virus có sẵn ở mũi họng trở nên gây bệnh. Vi khuẩn bội nhiễm thường là liên cầu, tụ cầu.
• Sau các bệnh nhiễm khuẩn lây của đường hô hấp trên như cúm, sởi, ho gà… Do đó những trẻ sống tập thể (nhà trẻ, mẫu giáo dễ lây lan cho nhau).
• Giang mai bẩm sinh là một yếu tố thuận lợi cho sự quá phát của VA.

Tổ chức bạch huyết

Có một số trẻ có tổ chức bạch huyết phát triển rất mạnh. Nhiều hạch ở cổ, ở họng quá phát rất dễ bị viêm nhiễm, tạo điều kiện thuận lợi cho viêm VA.

Do cấu trúc và vị trí của VA

VA có nhiều khe hốc, là nơi vi khuẩn dễ trú ẩn và phát triển. Hơn nữa VA nằm ở vòm mũi họng, là cửa ngõ của đường thở ở trẻ em (trẻ em thường quen thở bằng mũi là chủ yếu), nên vi khuẩn-virus dễ xâm nhập.

Virus cúm là một trong các nguyên nhân gây viêm VA ở trẻ (ảnh minh họa)

2. Triệu chứng bệnh viêm VA cấp

Bệnh viêm VA cấp là viêm nhiễm cấp tính xuất tiết hoặc viêm mủ ở tổ chức bạch huyết ở nóc vòm. Ngay từ nhỏ đã có thể gặp.

Triệu chứng toàn thân

Ở trẻ em bệnh bắt đầu đột ngột với sốt cao 39-40⁰C, thể trạng nhiễm trùng. Thường kèm theo những hiện tượng phản ứng dữ dội như co giật hoặc khó thở do co thắt thanh quản. Đôi khi có phản ứng màng não như nôn mửa, rối loạn tiêu hóa, v.v…

Triệu chứng cơ năng

• Tắc mũi: là triệu chứng điển hình, có thể tắc hoàn toàn phải thở bằng miệng. Đối với trẻ nhỏ thường thở nhanh, nhịp thở không đều, bỏ bú hoặc bú ngắt quãng và quấy khóc nhiều. Đối với trẻ lớn, tắc mũi thường không hoàn toàn nhưng thở ngáy.
• Chảy mũi: chảy mũi nhầy ra cả hai mũi, cả mũi trước và mũi sau.
• Ho: do phản xạ kích thích bởi dịch mũi từ vòm họng chảy xuống thành sau họng.
• Viêm VA ở trẻ lớn: đêm ngủ thường ngáy, nói giọng mũi kín.
• Viêm VA ở người lớn: cảm giác mệt mỏi, thở khụt khịt, nhức đầu, khô rát vòm họng, có thể ù tai và nghe kém.

3. Triệu chứng bệnh viêm VA mạn tính

Là viêm VA quá phát xơ hóa sau viêm cấp nhiều lần. Bệnh hay gặp ở trẻ từ 18 tháng đến 6 tuổi.

Triệu chứng toàn thân

Em bé thường ho và sốt từng đợt gọi là sốt vặt. Chậm phát triển về thể chất và tinh thần, thiếu oxy não kéo dài, da xanh xao, đêm ngủ hay giật mình và hay đái dầm.

Triệu chứng cơ năng

• Tắc mũi liên tục.
• Chảy mũi mủ nhầy xanh kéo dài hàng tháng, có khi gây lóet tiền đỉnh mũi gọi là thò lò mũi xanh.
• Thường xuyên há mồm để thở, nói giọng mũi kín.
• Tai nghe kém nhưng thường không được chú ý.
• Đêm ngủ ngáy. Hay nghiến răng. Hay ho do phản xạ và khóc vặt.
• Nếu bệnh để muộn, sẽ có di chứng là bộ mặt VA do còi xương nhẹ và do tắc mũi liên tục phải thở bằng mồm gây nên hiện tượng thiếu oxy mạn tính, rối loạn sự phát triển khối xương mặt và lồng ngực: miệng há hốc, răng vẩu, môi dày, cằm lẹm, ngực lép. Bộ mặt ngớ ngẩn, chậm chạp, tai nghễnh ngãng, hay ngủ gật.

Trẻ phải thở bằng mồm khi ngủ do viêm VA gây tắc mũi (ảnh minh họa)

4. Điều trị bệnh viêm VA ở trẻ

Viêm VA cấp

• Điều trị như bệnh viêm mũi họng cấp thông thường: Nhỏ mũi và làm cho hốc mũi thông thoáng.
• Sử dụng kháng sinh nếu thấy nặng, đe dọa biến chứng. Điều trị triệu chứng. Nâng cao thể trạng.

Viêm VA mãn tính

• Nạo VA. Nhỏ mũi. Nâng cao thể trạng.
• Nạo VA bằng thìa La Force và bằng thìa Moure

Xem thêm: Bệnh viêm VA trẻ em: triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

5. Cách phòng bệnh

• Vệ sinh tốt mũi họng, răng miệng tốt.
• Chú ý khi có những vụ dịch cúm, sởi, ho gà…
• Xử trí kịp thời và đúng cách nếu đã bị viêm VA để tránh các biến chứng.
• Nâng cao thể trạng, sức đề kháng của cơ thể và cơ địa của bệnh nhân bằng rèn luyện thân thể, dinh dưỡng hợp lý.

Ngoài ra, các mẹ có thể bổ sung hỗn hợp ly giải vi khuẩn hô hấp để tăng cường sức đề kháng hệ hô hấp, đặc biệt là gia tăng lượng IgA trên niêm mạc hô hấp, do đó giảm nguy cơ bị viêm VA ở trẻ. Các sản phẩm này đặc biệt phù hợp với những trẻ hay ốm, sức đề kháng kém, trẻ bị viêm VA cấp và mạn tính.

Để biết thêm thông tin chăm sóc sức khỏe, phòng chống bệnh viêm VA trẻ em, độc giả có thể liên hệ qua số hotline 1800 8070 (miễn phí) hoặc đặt câu hỏi vào mục Ý kiến của bạn ở cuối bài viết, Imunostim sẽ tư vấn miễn phí các vấn đề mà bạn đang gặp phải.